Σάββατο 30 Αυγούστου 2008

Νέα ειδωλολατρία: εικόνες και λείψανα

Οι περισσότεροι νομίζουμε ότι η «ειδωλολατρία» αποτελεί φαινόμενο που έχει εκριζωθεί εδώ και πολλούς αιώνες από τον πολιτισμένο κόσμο. Το άκουσμα και μόνο της λέξης αυτής μας φέρνει στο μυαλό καθυστερημένους πρωτόγονους «ιθαγενείς», που προσκυνούν δύσμορφα ξύλινα τοτέμ. Η αλήθεια είναι ότι ο Χριστιανισμός όχι μόνο ενσωμάτωσε πλήρως τα ειδωλολατρικά στοιχεία των θρησκειών που αντικατάστησε, αλλά μπολιάστηκε και με πρακτικές ακόμα παλαιότερων θρησκειών, όπως ο ανιμισμός, ο φετιχισμός και η μαγεία.

Πέμπτη 14 Αυγούστου 2008

Υπάρχει Θεός; Θέσεις και αντιθέσεις

Ένα από τα αρχαιότερα ερωτήματα που βασάνισαν τον ανθρώπινο νου είναι η ύπαρξη ή όχι Θεού. Από την αρχή της ιστορίας οι κοινωνίες βάσιζαν την οργάνωσή τους στην πίστη σε κάποια κοινή θεότητα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει οτι δεν υπήρχαν κάποιοι που αμφέβαλαν. Η κοινωνική επιβολή δεν ήταν πάντοτε αρκετή για να πείσει τους «άφρονες» αυτούς, οπότε οι «σοφοί» της κάθε εποχής κατέφυγαν παράλληλα σε μια σειρά λογικών επιχειρημάτων, ώστε να περιορίσουν τη διάδοση των αμφιβολιών στο λαό. Έτσι γεννήθηκαν από την αρχαιότητα μια σειρά από συλλογισμούς και επιχειρήματα που έγιναν γνωστά με το όνομα αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού. Από την εποχή του Σωκράτη και του Πλάτωνα είχαν διατυπωθεί τέτοιες θέσεις, την μεγαλύτερη τους όμως ανάπτυξη και συστηματοποίηση τη βρήκαν κατά την περίοδο του διαφωτισμού, που ο κίνδυνος για την εξάπλωση της αθεΐας ήταν σημαντικός. Δυτικοί πατέρες της σχολαστικής φιλοσοφίας, όπως ο Θωμάς ο Ακινάτης και ο Ανσέλμος, ξεκίνησαν το έργο που ολοκλήρωσε ο Καρτέσιος τον 17ο αι. μ.Χ. Παρακάτω θα παρουσιάσω τις βασικές θέσεις αυτές συνοδευόμενες από κριτική τους, καθώς και κάποιες ακόμα «λαϊκότερες» αποδείξεις που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σήμερα.

Κυριακή 10 Αυγούστου 2008

Ο μύθος του κρυφού σχολειού

«Φεγγαράκι μου λαμπρό,

φέγγε μου να περπατώ,

να πηγαίνω στο σχολειό,

να μαθαίνω γράμματα,

γράμματα σπουδάματα

του Θεού τα πράματα»

Το φαινομενικά αθώο αυτό τραγουδάκι, που μας ξυπνάει μνήμες από την παιδική ηλικία, δεν είναι παρά μια έμμεση μέθοδος διάδοσης του «θρύλου» του κρυφού σχολειού. Ένας θρύλος που, παρά την επανειλημμένη διάψευσή του από έγκριτους ιστορικούς, ακόμα «καλά κρατεί» και θεωρείται από τους περισσότερους Έλληνες ως αναμφισβήτητο ιστορικό γεγονός. Το θέμα επανήλθε πρόσφατα στην επικαιρότητα με το διαβόητο βιβλίο ιστορίας της 6ης Δημοτικού, το οποίο παρά τις όσες (σκόπιμες ή όχι) παραλείψεις του, προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από αυτόν το «θρύλο».

Πέμπτη 7 Αυγούστου 2008

Ιστορικότητα του Ιησού Χριστού

Ο Ιησούς Χριστός, ιδρυτής της Χριστιανικής θρησκείας, της πολυπληθέστερης σήμερα στον κόσμο, υπήρξε για αιώνες αντικείμενο διαμάχης ανάμεσα σε θεολόγους και ιστορικούς. Η διαμάχη αφορά αρχικά την ίδια την ιστορικότητα της ύπαρξής του και έπειτα την εγκυρότητα των Ευαγγελίων στην περιγραφή της ζωής του. Στο παρόν κείμενο θα προσπαθήσω να δώσω μια συνοπτική εικόνα του κεφαλαίου «Ιησούς», ξεκινώντας από την κατάδειξη των ομοιοτήτων της ζωής του με αρχαιότερα κείμενα, έπειτα αναζητώντας την ύπαρξή του στα εξωβιβλικά ιστορικά κείμενα και καταλήγοντας στα ίδια τα Ευαγγέλια, όπου θα επισημάνω κάποιες αντιφάσεις και «σκοτεινά σημεία».

Σάββατο 2 Αυγούστου 2008

«Ισαπόστολος» Παύλος και Εκκλησία

Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθώ με τον «ισαπόστολο» Παύλο, ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής των περισσοτέρων αρχών του Χριστιανισμού που διατηρούνται μέχρι σήμερα. Ο Σαούλ, όπως ήταν το εβραϊκό του όνομα, γεννήθηκε κάπου μεταξύ του 5-15 μ.Χ. στην Ταρσό της Κιλικίας. Ο πατέρας του ήταν Ρωμαίος πολίτης, από τον οποίο κληρονόμησε αυτό το προνόμιο, ενώ το ρωμαϊκό του όνομα ήταν Σαύλος ή Παύλος. Εκτός από την Καινή Διαθήκη δεν υπάρχουν άλλες αξιόπιστες πηγές για τον βίο του Παύλου. Ωστόσο, η ιστορικότητα του προσώπου του δεν αμφισβητήθηκε σχεδόν από κανένα μελετητή, πιθανότατα λόγο του εκτενέστατου συγγραφικού του έργου. Αρχικά ήταν πολέμιος των Χριστιανών στο πλευρό φανατικών συμπατριωτών του, αλλά στη συνέχεια έγινε Χριστιανός, μετά την «θαυματουργική αποκάλυψη» του Χριστού σε αυτόν. Από τότε αφιερώθηκε στο κήρυγμα της νέας θρησκείας ανά τον κόσμο και στην οργάνωση των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων.