Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2010

Ασυνείδητο και θρησκευτικό αίσθημα (μέρος 2ο)

Συνεχίζοντας σήμερα το άρθρο για το ασυνείδητο και τη σχέση του με το θρησκευτικό αίσθημα, θα αναφερθώ κυρίως στον θεωρητικό της ψυχολογίας που ασχολήθηκε όσο κανένας με τα «παράξενα» φαινόμενα της θρησκευτικότητας, των μύθων, των θρύλων και τον τελετών: τον Καρλ Γιουνγκ. Η διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου για κάποιας μορφής θρησκευτικότητα, όσο κι αν μπορεί να δεχτεί διαφορετικές ερμηνείες, είναι κάτι που δύσκολα αμφισβητείται. Ακόμα και στα χρόνια πριν την ανακάλυψη της φωτιάς, όταν οι άνθρωποι ζούσαν σε ολιγάριθμες ομάδες ως τροφοσυλλέκτες ή κυνηγοί, πιθανότατα επικρατούσε μια υποτυπώδης «θρησκεία», του τύπου της προγονολατρείας ή του ανιμισμού. Οι σκοπιμότητες που εξυπηρετούσε ένα τέτοιο χαλαρό «πλαίσιο πίστης» ήταν αναμφίβολα διαφορετικές από αυτές που εξυπηρετούν οι σύγχρονες θρησκείες, μετά από προσεκτικότερη μελέτη όμως αποκαλύπτεται οτι όλες οι λατρευτικές εκδηλώσεις έχουν κάποια κοινά στοιχεία στον πυρήνα τους.

Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010

Ασυνείδητο και θρησκευτικό αίσθημα (μέρος 1ο)

Μετά από ένα διάλειμμα μερικών εβδομάδων, επιστρέφω ενεργά στο blogging με ένα διαφορετικό άρθρο. Μέχρι τώρα περιοριζόμουν κυρίως στο να καταδεικνύω τις διάφορες εκφάνσεις του ανορθολογισμού στη ζωή μας, είτε αυτό λέγεται θρησκεία, είτε πίστη στην αστρολογία, τον εσωτερισμό, τα «ανεξήγητα φαινόμενα», τη δεισιδαιμονία γενικότερα. Δεν είχα όμως προσπαθήσει επαρκώς να εξηγήσω γιατί είναι τόσο δημοφιλείς αυτές οι εμφανώς παράλογες πεποιθήσεις, ακόμα και στον 21ο αιώνα, την εποχή της γνώσης και της επιστήμης. Αυτό σκοπεύω να κάνω σήμερα, στο παρόν εισαγωγικό άρθρο για το ασυνείδητο. Κάποιες σύντομες μόνο αναφορές στο ψυχολογικό υπόβαθρο της πίστης έχω κάνει στα παλιότερα άρθρα μου εδώ, εδώ, εδώ και εδώ. Παρακαλώ τον ενημερωμένο αναγνώστη να συγχωρέσει ορισμένες υπεραπλουστεύσεις που κάνω στη συνέχεια, τόσο σε θέματα ψυχανάλυσης όσο και νευροεπιστημών, θεωρώ όμως πως είναι απαραίτητες για την καλύτερη κατανόηση πολύπλοκων και σύνθετων εννοιών σε ένα τόσο μικρό κείμενο.